Ochrona posesoryjna – co to jest, kiedy i komu przysługuje?

Możliwość przywrócenia posiadania nieruchomości to jedno z narzędzi prawnych (obok roszczenia petytoryjnego, negatoryjnego i innych), należące do szerokiego wachlarza metod ochrony własności posiadaczy – zarówno samoistnych, jak i zależnych. Prawo do posiadania może być naruszone poprzez pozbawienie tegoż posiadania, a także w wyniku zakłócenia posiadania, czyli utrudnienia użytkowania własności bądź też zniszczenie, zdewastowanie, dokonanie zmian w tejże własności bez zgody jej posiadacza. Kto i kiedy może złożyć pozew o naruszenie posiadania? Wzór takiego pozwu w każdej sprawie będzie tożsamy? Jak uzyskać zadośćuczynienie za naruszenie posiadania i kiedy możliwa jest eksmisja z nieruchomości, co do której stwierdzona została ochrona posesoryjna? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z samowolnym naruszeniem posiadania, a także z innymi jego odmianami znajdują się poniżej…

Ochrona posiadania – KC (Kodeks Cywilny)

Możliwość złożenia pozwu o przywrócenie posiadania, a także o zaniechanie czynionych zmian w rzeczy lub nieruchomości, regulują zapisy Kodeksu Cywilnego, a dokładnie – artykuł 344 z paragrafu 1 KC. Mówi on o tym, że przeciwko osobie, która samowolnie naruszyła czyjeś posiadanie, ale również przeciwko osobie, na rzecz której naruszenie to zostało podjęte, może zostać przez posiadacza podjęte roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego oraz o zaniechanie tychże naruszeń. Oba te roszczenia wchodzą w skład tak zwanego roszczenia posesoryjnego.

Roszczenie posesoryjne a negatoryjne

Zarówno roszczenie posesoryjne, jak i roszczenie negatoryjne należą do zbioru narzędzi prawnych mających na celu ochronę prawa własności. Różnica pomiędzy nimi jest bardzo wyraźna – o roszczeniu posesoryjnym mówi się bowiem wtedy, gdy następuje naruszenie posiadania rzeczy (nieruchomości, samochodu i innych własności), natomiast o roszczeniu negatoryjnym mówi się, gdy zostało ograniczone lub odebrane władztwo nad rzeczą.

Więcej informacji o samym roszczeniu negatoryjnym znajdziesz w tekście
Roszczenie negatoryjne jako środek ochrony własności, do którego lektury serdecznie zachęcamy.

Pozew o naruszenie posiadania

Kto może złożyć pozew o naruszenie posiadania i jakie warunki muszą zostać spełnione, by pozew ten był zasadny? Przede wszystkim warto powiedzieć, że ochrona posesoryjna służy – wedle przepisów Kodeksu Cywilnego – każdemu posiadaczowi, niezależnie od zgodności posiadania ze stanem prawnym. Oznacza to, że pozew o naruszenie posiadania może złożyć zarówno faktyczny właściciel mieszkania przebywający w nim, jak i osoba wynajmująca, która otrzymała od właściciela mieszkanie w posiadanie. Tak jak zostało już wspomniane, ochrona posesoryjna dotyczy więc zarówno posiadaczy samoistnych, jak i zależnych.

Aby pozew o naruszenie posiadania był zasadny, muszą nastąpić konkretne przesłanki. Wyróżnia się wśród nich:

• powtarzające się, wielorazowe naruszenie posiadania (jednorazowe naruszenie, bez perspektywy powtarzalności, nie jest wystarczającym powodem do złożenia pozwu dotyczącego ochrony posesoryjnej);
• samowolne naruszenie czy raczej jego samowolny charakter – oznacza to, że nawet faktyczny właściciel rzeczy nie może „od tak” odebrać jej osobie, której przekazał rzecz w posiadanie (zazwyczaj sytuacja ta dotyczy najmu czy użyczenia różnego rodzaju nieruchomości bądź przedmiotów).

Warto tutaj dodać, że każdy posiadacz chcący skorzystać z ochrony posesoryjnej i możliwości złożenia pozwu w sprawie o naruszenie posiadania, powinien się spieszyć, ponieważ ustawowy termin na złożenie takiego dokumentu to rok od daty zdarzenia, czyli od pozbawienia posiadania lub od zakłócenia posiadania. Gdy ten rok minie, roszczenie wygasa, a opcja ubiegania się o swoje prawa w sądzie nie jest już dostępna.

Odszkodowanie za naruszenie posiadania – czy można je uzyskać?

Co do zasady, przy rozpatrywaniu spraw dotyczących ochrony posesoryjnej, sąd nie będzie równolegle rozpatrywał wniosku o odszkodowanie czy zadośćuczynienie za naruszenie posiadania. Wynika to z faktu, że zarówno ochrona posesoryjna, jak i prawo do odszkodowania są odrębnymi od siebie sprawami, regulowanymi przez odrębne przepisy. Z tego względu lepiej będzie złożyć pozew o odszkodowanie za naruszenie lub pozbawienie posiadania w osobnej sprawie, a nie jako wniosek do pozwu głównego.

Przywrócenie posiadania a eksmisja

Jeśli danemu lokatorowi sąd przyznał rację w postępowaniu posesoryjnym, to jest przywrócił mu swoją decyzją posiadanie konkretnej nieruchomości, wówczas nastąpiło przywrócenie posiadania. Oznacza to w praktyce, że taki lokator nie może zostać eksmitowany. Zazwyczaj dzieje się tak w sprawach, w których właściciel mieszkania chciał wypowiedzieć lokatorowi umowę bez konkretnej przyczyny, z niezachowaniem terminu wypowiedzenia lub zmienił zamki w drzwiach bez wiedzy lokatora, uniemożliwiając mu tym samym dostęp do nieruchomości (następuje tu przesłanka zakłócenia posiadania).

Jeśli szukasz pomocy w kwestii napisania pozwu o ochronę posiadania lub innego, związanego z prawem własności, sprawdź naszą zakładkę Porady prawne i skontaktuj się z nami – specjaliści Acta Vera pomogą Ci w rozwiązaniu Twojego problemu!