Roszczenie negatoryjne jako środek ochrony własności

Powództwo negatoryjne to jedno z narzędzi prawnych służące obywatelom do ochrony prawa własności. Roszczenie negatoryjne, w odróżnieniu od roszczenia windykacyjnego chroniącego właściciela rzeczy lub nieruchomości przed bezprawnym władaniem tą rzeczą lub nieruchomością przez inną osobę, chroni właściciela przed naruszeniem jego własności. Co to oznacza w praktyce i jak egzekwować roszczenie negatoryjne? A zasiedzenie czy służebność przesyłu – jak te prawa mają się do roszczeń negatoryjnych? O tym poniżej…

Roszczenie negatoryjne KC – narzędzie do ochrony własności

Co to jest roszczenie negatoryjne? Skorzystanie z tego prawa ma na celu zatrzymanie działania osoby trzeciej, która poprzez swoje poczynania narusza własność danej osoby. Jeśli więc ktoś przejmuje uprawnienia właściciela i czasowo wchodzi na teren nieruchomości, niszczy ją, bądź użytkuje nieruchomość bez zgody właściciela, wówczas można sięgnąć po narzędzie, jakim jest roszczenie negatoryjne. Oprócz tego warto dodać, że właściciel, przy korzystaniu z roszczenia negatoryjnego, może również żądać od pozwanego przywrócenia stanu zgodnego z prawem oraz zaniechania naruszeń swojej własności.

Roszczenie negatoryjne – przykład

Jako przykład sytuacji, w której można zastosować prawo do powództwa negatoryjnego, podaje się głównie bezprawne użytkowanie działek. Mowa tu przede wszystkim o wypasie bydła lub innych zwierząt gospodarskich na cudzej działce, ale również o utworzeniu przejścia na gruncie sąsiada czy systematycznym użytkowaniu gruntu w innych celach.

Roszczenie negatoryjne – immisje

Wśród tego typu sytuacji wyróżnia się dodatkowo immisje sąsiedzkie, czyli okoliczności, w których sąsiedzi zanieczyszczają swoje grunty chemikaliami, nawozami lub ściekami – tutaj również roszczenie negatoryjne ma swoje zastosowanie.

Roszczenie negatoryjne – przesłanki, czyli w jakich przypadkach można chronić swoje prawo własności?

Kto może wysuwać roszczenie negatoryjne? Legitymacja czynna, a więc prawo do roszczenia negatoryjnego (podobnie jak w przypadku roszczenia windykacyjnego), ma właściciel danej rzeczy lub nieruchomości, ale również współwłaściciel, użytkownik wieczysty, najemca, a także dzierżawca czy osoba uprawniona z tytułu ograniczonych praw rzeczowych (może wysuwać roszczenie negatoryjne – służebność przesyłu jest przykładową sytuacją).

Przesłanki, które świadczą o możliwości skorzystania z roszczenia negatoryjnego to okoliczności opisane powyżej: bezprawne korzystanie z nieruchomości, immisje i inne tego typu zachowania. Warto dodać, że – podobnie jak w przypadku roszczenia windykacyjnego – może się o nie ubiegać wyłącznie właściciel nieruchomości lub rzeczy, o którą toczy się spór.

Ochrona własności – roszczenie windykacyjne i negatoryjne. Przeciwko komu można je wysuwać?

Wobec kogo może zostać wysunięte roszczenie negatoryjne? Legitymacja bierna dotyczy osób, które w sposób inny niż pozbawienie właściciela władztwa nad rzeczą czy nieruchomością, ograniczają jego prawo własności. Chodzi tu głównie o osoby postronne, bliskich i dalekich sąsiadów, ale także członków rodziny czy znajomych bezprawnie użytkujących grunt, inną nieruchomość czy rzecz właściciela.

Roszczenie negatoryjne przeciwko współwłaścicielowi – czy jest możliwe?

Czy roszczenie negatoryjne między współwłaścicielami jest możliwe? Nie, o ile umowa o użytkowanie części wspólnych nie stanowi wyłącznego korzystania jednej ze stron tej umowy – w takiej sytuacji współwłaściciele mogą wysuwać roszczenia negatoryjne względem innych współwłaścicieli nieruchomości.

Roszczenia windykacyjne a negatoryjne – jakie są różnice?

Roszczenie windykacyjne a negatoryjne – jak rozpoznać różnice pomiędzy nimi? Generalnie w polskim prawie istnieją różne narzędzia ochrony własności: w tym roszczenie posesoryjne, negatoryjne czy windykacyjne. Pierwsze z nich to roszczenia umożliwiające ubieganie się o przywrócenie stanu poprzedniego własności oraz ubieganie się o zaniechanie naruszeń. Roszczenie negatoryjne chroni właściciela przed naruszeniem własności (tak, jak zostało to opisane powyżej), natomiast roszczenie windykacyjne umożliwia odzyskanie władztwa nad rzeczą bądź nieruchomością przez właściciela. Więcej informacji o ostatnim typie roszczenia znajduje się w artykule Roszczenie windykacyjne – czym jest i kiedy się je stosuje, do którego lektury zachęcamy.

Roszczenie negatoryjne – przedawnienie

Podobnie jak w przypadku roszczenia windykacyjnego, również roszczenie negatoryjne dotyczące nieruchomości nie przedawnia się, natomiast roszczenie tej kategorii dotyczące ruchomości jak najbardziej ma okres przedawnienia, biegnący wedle ogólnych terminów (obecnie okres ten wynosi 6 lat).

Roszczenie negatoryjne: opłata od pozwu i jak złożyć powództwo negatoryjne – wzór

Ile kosztuje pozew o roszczenie negatoryjne? Wartość przedmiotu sporu będzie tutaj wyznacznikiem, ponieważ opłata zależy właśnie od niej – wynosi ona 5% od wspomnianej wartości, przy czym nie może być mniejsza niż 30 złotych i większa niż 200 tysięcy złotych.

W powództwie negatoryjnym należy oczywiście wskazać sąd właściwy dla sprawy, strony sporu (powoda i pozwanego), a także wyszczególnić swoje roszczenia (a więc przywrócenie stanu prawnego rzeczy lub nieruchomości do stanu sprzed zmian oraz wyegzekwowanie nakazu zaprzestania używania rzeczy, gruntu czy nieruchomości przez powoda). Dodatkowo trzeba uzasadnić swoje żądania – najlepszym dowodem jest w tej sytuacji wykazanie prawa własności lub współwłasności.

W przypadku wątpliwości, co do realizacji roszczeń negatoryjnych, lub w sytuacji, w której potrzebna jest profesjonalna pomoc w egzekwowaniu prawa własności, zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami poprzez zakładkę Porady prawne. W Kancelarii Acta Vera mamy wieloletnie doświadczenie i wiedzę z zakresu prawa spadkowego, w sprawach o wydziedziczenie, podział majątku i innych, dotyczących praw własności.