Instytucja wydziedziczenia – ostateczne pozbawienie praw do schedy?
Wydziedziczenie to pozbawienie przez spadkobiercę ustawowego uprawnienia do zachowku.
Jest to zatem instytucja skuteczna wobec zstępnych, małżonka i rodziców spadkodawcy.
Wydziedziczony traktowany jest wg. przepisów kodeksu cywilnego jak osoba, która nie dożyła otwarcia spadku.
Przesłanki konieczne do skutecznego wydziedziczenia
Wydziedziczenie nie jest instytucją prawną, którą spadkodawca może stosować wedle własnego uznania, w oderwaniu od zachowania spadkodawcy. Aby było skuteczne musi wystąpić jedna ze wskazanych w kodeksie cywilnym przesłanek (art. 1009 kc). Przesłanka wydziedziczenia zachodzi wtedy, gdy spadkobierca, który byłby uprawniony do zachowku:
- wbrew woli spadkodawcy uporczywie postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, np.: alkoholizm, narkomania;
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci (nie jest jednak konieczne skazanie uprawnionego do zachowku za odpowiednie rodzajowo przestępstwo prawomocnym wyrokiem karnym);
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych, np.: brak opieki, czy pomocy w chorobie (art. 1008 kc).
Adwokat Marcin Komorowski
Kancelaria Adwokacka Acta Vera
ul. Nawrot 4 lok. 4
90-060 Łódź
tel.: 42 636 42 24
tel. kom.: 506 174 372
e-mail: komorowski@actavera.eu
Akt wydziedziczenia dotyczy wydziedziczonego. Wyłącznie!
Skutecznie wydziedziczona może zostać tylko osoba, której dana przyczyna dotyczy, zatem w miejsce wydziedziczonego do dziedziczenia zostają powołani jego zstępni. Dlatego w pewnych sytuacjach powoływanie się na wydziedziczenie nie musi być najkorzystniejszą opcją dla pozostałych spadkobierców.
Siła wybaczenia
Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Przebaczenie to akt woli spadkodawcy o charakterze uczuciowym. Może ono nastąpić, także gdy w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, wystarczy, że zostało dokonane z dostatecznym rozeznaniem (art. 1010 kc). Jeżeli spadkodawca przebaczył spadkobiercy po wydziedziczeniu go w testamencie, wydziedziczenie to staje się bezskuteczne.