Acta Vera

Prawo spadkowe1 grudnia 20220 comments

Jak sporządzić testament, aby był ważny w świetle prawa?

Testament, określany również mianem „ostatniej woli”, to dokument dokładnie precyzujący spadkobierców osoby zmarłej. Jeśli zmarły nie pozostawił ważnych zapisów, wówczas następuje tak zwane dziedziczenie ustawowe na rzecz najbliższych żyjących krewnych – małżonków, dzieci, a w przypadku ich braku – na rzecz dalszych członków rodziny. Jeśli linia dziedziczenia ustawowego nie jest zgodna z ostatnią wolą, wówczas należy spisać testament. W jaki sposób tego dokonać? Czy testament napisany odręcznie – bez notariusza – jest ważny? Jak poprawnie spisać testament, które elementy są w nim niezbędne i przez jaki czas po śmierci spadkodawcy jest on ważny? Jak sporządzić testament w domu? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z wyrażeniem ostatniej woli w taki sposób, by miała ona konsekwencje prawne, znajdują się poniżej.

Jak napisać testament i czy testament bez notariusza jest ważny w świetle prawa

Jak napisać testament w domu, żeby był ważny? Czy można zrobić to odręcznie, by po śmierci ostatnia wola miała konkretny skutek prawny? Jak najbardziej! Oto najważniejsze zasady dotyczące tego, jak napisać testament, aby jego zapisy miały moc.

• Przede wszystkim testament musi być napisany odręcznie – chodzi tu nie tylko o podpis, ale o cały dokument. Testament napisany na komputerze, wydrukowany i jedynie podpisany przez spadkodawcę nie będzie uznany za ważny.
• Testament musi być podpisany przez spadkodawcę – odręcznie.
• Dokument musi być opatrzony datą jego sporządzenia – również w formie pisma odręcznego.

W kontekście rozważań o tym typie dokumentu często pojawia się pytanie o to, jak napisać testament wzajemny – a więc ostatnią wolę, w której spadkodawcy wskazują jako spadkobierców siebie nawzajem. Jego pisanie musi odbyć się w taki sposób, jak przedstawiono to powyżej, przy czym muszą to być dwa osobne dokumenty.

Jak długo jest ważny testament własnoręczny?

Wiele osób zastanawia się również, ile jest ważny testament po śmierci – zwłaszcza w kontekście dokumentu napisanego odręcznie. Co do zasady, ważność testamentu jest bezterminowa – chyba że spadkodawca jeszcze za życia zmienił go, zniszczył lub odwołał.

Jak spisać testament bez prawa do zachowku (wydziedziczenie)

Jak napisać testament z wydziedziczeniem? Wzór takiego dokumentu różni się nieco od klasycznego testamentu. W przypadku pominięcia w dokumencie krewnych zstępnych, dziedziczących ustawowo lub żony czy męża, mają oni prawo do zachowku, czyli do uzyskania części majątku osoby zmarłej (więcej o tym w artykule Co to jest zachowek i kto ma do niego prawo). Jeśli spadkodawca nie chce takiego rozwiązania, wówczas musi wydziedziczyć konkretnych krewnych. Jak to zrobić w praktyce?

Spadkodawca musi w testamencie wskazać osoby, które wydziedzicza (pozbawia prawa do majątku) oraz podać powód, dla którego się na to zdecydował. Co ważne, może zrobić to tylko w przypadku, w którym potencjalny spadkobierca postępował wbrew zasadom współżycia społecznego i wbrew woli osoby sporządzającej dokument, dopuszczał lub nadal dopuszcza się wobec spadkodawcy przestępstw przeciwko zdrowiu, życiu lub rażącej obrazy czci, a także w momencie, gdy nie dopełnia wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych w sposób uporczywy.

Jak długo jest ważny testament notarialny i kiedy warto go spisać

Testament sporządzony u notariusza, podobnie jak testament odręczny (inaczej określany jako testament holograficzny) nie ma „terminu ważności”. Warto jednak wiedzieć, że będzie on przechowywany u notariusza przez 10 lat od daty jego spisania – później dokument trafia do archiwum.

Dlaczego warto rozważyć spisanie testamentu u notariusza? Przede wszystkim będzie on spełniał wszystkie wymogi formalne uniemożliwiające jego podważenie (o takiej sytuacji było już w artykule Podważenie testamentu – czy można obalić ostatnią wolę zmarłego). Dodatkowo pozostawienie testamentu w kancelarii notarialnej lepiej chroni go przed zgubieniem czy zniszczeniem, a wpis do Notarialnego Systemu Testamentów ułatwia odszukanie dokumentu po śmierci spadkodawcy.

Testament ustny – kiedy jest ważny

Czy testament ustny jest ważny w świetle prawa? Tak, ale w ściśle określonych okolicznościach. Jeśli okoliczności lub różne czynniki uniemożliwiają danej osobie napisanie testamentu odręcznego lub udanie się do notariusza, wówczas spadkodawca może wygłosić oświadczenie testamentu – przy czym oświadczenie musi zostać spisane, musi temu wydarzeniu towarzyszyć co najmniej trzech świadków, a spisane oświadczenie powinno być podpisane zarówno przez spadkodawcę, jak i co najmniej dwóch z trzech obecnych świadków (podpis oczywiście powinien być odręczny).

Kilka testamentów – który ważny

Który testament jest ważny, jeśli rodzina i bliscy zmarłego dysponują kilkoma jego wersjami? Co do zasady, pod uwagę bierze się testament sporządzony przez spadkodawcę najpóźniej (a więc ten z datą najbliższą jego śmierci). Jeśli z kolei późniejszy testament nie spełnia wymogów ważności (opisanych powyżej) wówczas pod uwagę jest brany ten dokument, który je spełnia. Te same zasady dotyczą sytuacji, w której spadkobiercy zastanawiają się, który testament jest ważniejszy – napisany odręcznie czy potwierdzony przez notariusza. Co do zasady, oba mają „tę samą wagę”, a brany pod uwagę będzie dokument sporządzony później.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości w zakresie sporządzania testamentu czy też realizacji jego postanowień, zapraszamy do kontaktu z naszymi prawnikami, którzy specjalizują się zarówno w prawie spadkowym, jak i rodzinnym (które bardzo często wpływa na realizację testamentu).