Rozwód z powodu choroby psychicznej – kiedy jest możliwy?

Choroba psychiczna jednego z partnerów może zrewidować lub zaburzyć relacje w związku małżeńskim – czasem dochodzi do sytuacji, w której żona lub mąż zastanawiają się nad separacją lub rozwodem. Oczywiście opuszczenie małżonka w chorobie wydaje się być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, jednak historie związków toczą się różnie – czasem jedna z osób nie jest już w stanie dłużej opiekować się partnerem z uwagi na własne zdrowie i dobrostan, a czasem chory psychicznie partner stwarza zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia drugiej strony. Czy więc rozwód wyłącznie z powodu choroby psychicznej jest możliwy? Czy w takiej sytuacji można skorzystać z instytucji unieważnienia małżeństwa? Jakie okoliczności uzasadniają rozstanie, a jakie nie będą dla sądu wystarczającym powodem do udzielenia rozwodu? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z tak trudną decyzją znajdują się poniżej. Sprawdź, co robić i jak działać w obliczu podobnych problemów!

Rozwód z chorą psychicznie żoną lub mężem

Tak jak pisaliśmy już w wielu poprzednich artykułach, aby uzyskać rozwód, konieczne jest stwierdzenie całkowitego i nieodwracalnego rozkładu pożycia małżeńskiego – w praktyce oznacza to ustanie pomiędzy małżonkami więzi fizycznych, psychicznych i materialnych, a jednocześnie brak woli oraz możliwości ich przywrócenia. Oczywiście choroba psychiczna żony czy męża może stać się przyczyną ustania wymienionych powyżej więzi, a tym samym całkowitego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. W przypadku schorzenia o charakterze mentalnym taki rozkład nie jest jednak do końca wystarczający (czy raczej jego stwierdzenie będzie zdecydowanie trudniejsze niż w sytuacji, w której małżonkowie są zupełnie zdrowi).

W prawie rozwodowym funkcjonuje pojęcie negatywnych przesłanek do rozwodu – jeśli takowe zaistnieją, wówczas sąd nie orzeknie rozwodu. Jedną z nich jest opuszczenie małżonka w potrzebie, czyli w tym przypadku w chorobie. Instytucja małżeństwa zobowiązuje bowiem obie strony do wzajemnej pomocy i opieki – zwłaszcza w okresach choroby. Z tego właśnie względu rozwód z osobą chorą, w tym również chorą psychicznie, może nie należeć do łatwych.

Aby faktycznie uzyskać rozwód z osobą chorą psychicznie, konieczne jest udowodnienie nie tylko faktu istnienia samej choroby, ale również tego, że doprowadziła ona do całkowitego i zupełnego rozpadu więzi małżeńskich (obowiązek ten ciąży na osobie, która złożyła pozew o rozwód do sądu – więcej ważnych informacji dla powodów zawarliśmy w tekście Ile kosztuje rozwód – na jakie wydatki trzeba się przygotować, do którego lektury serdecznie zachęcamy).

Co do zasady, opuszczanie partnera cierpiącego na różne schorzenia nie jest sytuacją, w której osoby postronne sympatyzują z powodem – właśnie dlatego udowodnienie rozkładu pożycia i żądanie rozwodu może okazać się trudnym zadaniem, wymagającym wsparcia profesjonalistów.

Choroba psychiczna a wina w rozwodzie

Wiele osób zastanawia się również, czy choroba psychiczna jednego z małżonków jest wystarczającym powodem do składania pozwu o rozwód z orzeczeniem o winie. Tutaj sytuacja również jest skomplikowana, choć – co do zasady – sądy raczej unikają w takich sprawach stwierdzania wyłącznej winy jednego z małżonków. Wynika to z faktu, że wina ta nosi znamiona winy niezamierzonej, a wpływ osoby chorej psychicznie na rozkład pożycia małżeńskiego – nawet jeśli znaczący – następował w wyniku niepoczytalności lub przejściowych zaburzeń czynności psychicznych. Nie oznacza to oczywiście, że argumentacja sprawnego i doświadczonego adwokata nie będzie w takiej sytuacji skuteczna – owszem, zdarza się, że sąd orzeka w takich okolicznościach rozwód z orzeczeniem o winie, jednak z pewnością wymaga to odpowiedniego udokumentowania, przedstawienia wielu dowodów, opinii biegłych psychiatrów i psychologów, a nierzadko również wielu trudnych, emocjonalnych i kosztownych rozpraw.

Unieważnienie małżeństwa z powodu choroby psychicznej

Alternatywą dla rozwodu w sytuacji choroby psychicznej żony lub męża jest instytucja unieważnienia małżeństwa. Niesie ona ze sobą takie same skutki jak rozwód – pomiędzy byłymi małżonkami ustaje wspólnota majątkowa ani nie mają oni wobec siebie żadnych obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa. Aby jednak uzyskać formalne unieważnienie związku, należy najpierw udowodnić fakt zaistnienia jednej z konkretnych przesłanek. Wśród nich wyróżnia się:

• bigamię,
• pokrewieństwo pomiędzy małżonkami,
• powinowactwo,
• przysposobienie,
• zbyt młody wiek,
• a także chorobę psychiczną lub niedorozwój umysłowy.

Warunek jest jednak jeden – fakt zaistnienia przesłanki do unieważnienia małżeństwa nie był znany jednemu z małżonków w trakcie zawierania związku. W praktyce oznacza to, że unieważnienie małżeństwa z powodu choroby psychicznej jednej z zainteresowanych osób można uzyskać wyłącznie wtedy, gdy sama choroba była już stwierdzona u męża lub żony podczas ślubu, natomiast druga osoba nie była tego świadoma – fakt ten został przed nią zatajony.

Aby skutecznie udowodnić rozkład pożycia i zwiększyć swoje szanse na pomyślne zakończenie sprawy, warto sięgnąć po pomoc specjalistów – w Acta Vera specjalizujemy się w prawie rozwodowym i rodzinnym. Zapraszamy do kontaktu.