Jak uniknąć zachowku?

Zachowek jest instytucją prawa spadkowego, które zapewnia spadkobiercom ustawowym udział w spadku nawet wówczas, gdy spadkodawca za życia rozporządzał majątkiem w taki sposób, że po jego śmierci nie zostało nic lub majątek pozostawiony do podziału uległ znacznemu pomniejszeniu (przykładowo z uwagi na czynione darowizny). Zobowiązane do zapłaty zachowku innym spadkobiercom są osoby, które za życia spadkodawcy otrzymały od niego wspomniane darowizny lub osoby wskazane w testamencie niebędące spadkobiercami ustawowymi. Kto zatem ma prawo do zachowku? Przede wszystkim zstępni spadkodawcy, ale również małżonek bądź małżonka oraz rodzice osoby zmarłej. Istnieją jednak sytuacje, w których nie trzeba wypłacać zachowku…

Więcej informacji o zachowku: czym jest, jak go wyliczyć, komu przysługuje, kiedy się nie należy, w naszych artykułach:

– Co to jest zachowek i kto ma do niego prawo

– Jak obliczyć zachowek
 – Kiedy zachowek się nie należy

Jak zabezpieczyć się przed płaceniem zachowku, czyli wydziedziczenie

Spadkobierca nie ma prawa do roszczeń z tytułu zachowku, jeśli zostanie przez spadkodawcę wydziedziczony. Może do tego dojść na skutek zaniedbywania obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy przez członka rodziny, a także w wyniku uporczywego postępowania wbrew woli spadkodawcy lub działania na jego szkodę (wliczając w to popełnienie przestępstwa).

Przedawnienie prawa do zachowku

Zachowku nie płaci się również w sytuacji, w której doszło do przedawnienia prawa ustawowego spadkobiercy do wysuwania tego roszczenia. Kiedy tak się dzieje? W ciągu 5 lat od ogłoszenia testamentu, jeśli spadkobierca nie upomniał się o należny mu zachowek (zarówno w sposób polubowny, jak i sądowy), wówczas jego możliwości w kwestii zgłoszenia takiego roszczenia stają się nieważne.

Jak uniknąć płacenia zachowku? Udowodnij niegodność dziedziczenia

Spadek nie będzie się również należał tej osobie, wobec której sądownie udowodniono niegodność dziedziczenia. Może do tego dojść na podstawie takich przesłanek, jak:

• umyślne ukrycie lub zniszczenie testamentu spadkodawcy, a także podrobienie lub podmienienie takiego testamentu w celu otrzymania korzyści finansowych;
• nakłanianie spadkodawcy do napisania testamentu, zawarcia w nim konkretnych zapisów lub zmiany testamentów wedle woli tego spadkobiercy z wykorzystaniem podstępu lub groźby;
• dopuszczenie się w sposób umyślny ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy.

Warto pamiętać o tym, że aby udowodnić zaistnienie wyżej wymienionych przesłanek oraz otrzymać wyrok umożliwiający niewypłacenie zachowku, należy złożyć pozew do sądu przeciwko osobie ubiegającej się o zachowek.

Zrzeczenie się dziedziczenia a zachowek. Jak uniknąć płacenia?

Do wypłaty zachowku nie może dojść również wówczas, gdy za życia spadkodawcy spadkobierca zawarł z nim umowę notarialną mającą na celu deklarację, co do zrzeczenia się dziedziczenia (najczęściej stosuje się taką deklarację w przypadku, gdy spadkobierca otrzymuje za życia spadkodawcy część jego majątku, a pozostali spadkobiercy ustawowi nie chcą, by po śmierci testatora osoba taka ubiegała się o resztę majątku).

Jak nie płacić zachowku? Powołaj się na naruszenie zasad współżycia społecznego

Ostatnią „deską ratunku”, chroniącą przed koniecznością wypłaty zachowku, jest powołanie się podczas rozprawy o zapłatę zachowku na wcześniejsze łamanie przez spadkobiercę ustawowego zasad współżycia społecznego. Są to wszystkie te zachowania, które nie mieszczą się w definicji przesłanek do niegodności dziedziczenia, a jednocześnie dają sądowi pełen obraz sytuacji na temat niegodnego zachowania spadkobiercy wobec spadkodawcy za jego życia. Mogą to być – przykładowo – długotrwałe okresy braku zainteresowania stanem spadkodawcy czy manipulowanie nim i jego decyzjami.

***

Ponieważ każdy przypadek konieczności wypłacenia zachowku oraz chęci uchylenia się od tej konieczności jest indywidualny, warto zasięgać w takich sprawach pomocy wykwalifikowanych prawników, specjalizujących się w prawie spadkowym. Właśnie taką pomoc znajdziesz w kancelarii Acta Vera – skontaktuj się z nami!