Separacja a podział majątku

Jak podzielić się majątkiem w trakcie małżeństwa – przepisy i procedury

Separacja a podział majątku dorobkowego to kwestia prawna, którą reguluje Kodeks rodzinny. Do podziału majątku w małżeństwie w przypadku separacji partnerów może dojść za porozumieniem stron, u notariusza – w stosownej umowie. Podział majątku przy separacji może być też ustanowiony przez sąd na wniosek stron(y). Jak to wygląda zazwyczaj w praktyce?

Na początek istotna informacja – podziału majątku wspólnego małżonek (bądź małżonkowie) mogą domagać się dopiero wtedy, gdy ustaje wspólność ustawowa, co dzieje się w momencie rozwodu bądź właśnie orzeczenia przez sąd separacji – separacja nieformalna nie skutkuje tym samym. W czasie trwania wspólności ustawowej nie można żądać podziału majątku wspólnego ani samodzielnie rozporządzać swoim domniemanym udziałem w tym majątku, o czym mówi artykuł 35 Kodeksu rodzinnego.

Separacja a podział majątku – kolejność procedur

W związku z powyższym istotna jest kolejność działań. Najpierw należy wystąpić o orzeczenie przez sąd separacji, a dopiero w dalszych krokach zająć się podziałem majątku w małżeństwie, bo nie jest to kwestia rozstrzygana przez sąd automatycznie – przy orzekaniu separacji. Mowa tu oczywiście o sytuacji, w której przed zawarciem małżeństwa nie spisano intercyzy, ponieważ wtedy to właśnie taka umowa reguluje kwestie podziału majątku – zarówno w przypadku rozwodu, jak i separacji małżonków.

Podziału majątku wspólnego można dokonać w dowolnej chwili po orzeczeniu seperacji. Są dwie drogi – notarialna i sądowa. Pierwsza opcja jest rozwiązaniem ugodowym, w którym strony są dogadane w kwestii podziału dóbr i zazwyczaj zależy im na czasie. Udają się do notariusza, gdzie spisują stosowną umowę. To wszystko. W drugim przypadku, gdy nie ma porozumienia, co do podziału majątku, sprawę rozstrzyga sąd rejonowy.

Wniosek o podział majątku w trakcie trwania małżeństwa

Wniosek o podział majątku w trakcie trwania małżeństwa składa się do sądu najczęściej po orzeczeniu separacji (rzadziej równocześnie z wnioskiem o nią).

Taki wniosek powinien zawierać między innymi informacje o tym, o jaki podział się wnioskuje (równy vs nierówny – z uzasadnieniem – dlaczego jedna strona przyczyniła się bardziej do zgromadzenia wspólnego majątku i ma do niego większe prawa) i co wchodzi w tak zwany majątek dorobkowy, który ma być podzielony. Należy wskazać:

• istotne ruchomości (wartościowe przedmioty, RTV/AGD, biżuteria, dzieła sztuki, antyki, samochody etc.);
• nieruchomości (dom, mieszkanie, działka rekreacyjna itp.);
• oszczędności, środki zgromadzone na kontach bankowych i w przysłowiowej skarpecie.

Jeśli jedna ze stron podejrzewa drugą o ukrywanie pewnych składników majątku wspólnego (na przykład ukryte przed współmałżonkiem lokaty pieniężne), można wyartykułować swoje podejrzenie, a sąd może tę kwestię zweryfikować, zwracając się o stosowne dane bezpośrednio do wskazanego banku. We wniosku wskazuje się również preferowany sposób podziału majątku między strony.

Separacja a podział majątku – trzy możliwe sposoby

Kiedy już ustalony jest ostatecznie pełny skład majątku dorobkowego do podziału, sąd może zasądzić przeprowadzenie tego podziału na kilka różnych sposobów – zależnie od indywidualnej sytuacji, preferencji stron i innych jeszcze czynników. Po pierwsze majątek może zostać podzielony czysto fizycznie. Po drugie rzeczy niepodlegające łatwemu podziałowi mogą zostać przyznane jednej ze stron, a decyzja sądu może ją zobowiązywać do spłaty drugiej strony. Po trzecie wreszcie sąd może zarządzić sprzedaż wybranych składników majątku i odpowiednie podzielenie uzyskanej w ten sposób kwoty pieniężnej.

Ustanie separacji – co dalej z majątkiem wspólnym

Z chwilą orzeczenia separacji – dokładnie od tego momentu automatycznie pojawia się rozdzielność majątkowa małżonków. Trzeba pamiętać jednak o tym, że nie każda separacja kończy się rozwodem. Czasami orzeka się ustanie separacji. Co wtedy z podzielonym wcześniej majątkiem wspólnym i rozdzielnością majątkową? Gdy separacja ustaje, automatycznie ustaje również rozdzielność majątkowa, a wspólny majątek dorobkowy gromadzi się „od nowa”. Istnieje jednak opcja zachowania rozdzielności majątkowej – na zgodny wniosek obu stron sąd utrzymuje ją w mocy mimo ustania separacji.

***

Jeśli potrzebujesz porady w zakresie separacji i podziału majątku – także majątku w związku partnerskim, skontaktuj się z nami!