Opiekun prawny osoby ubezwłasnowolnionej – prawa i obowiązki

Ubezwłasnowolnienie to inaczej pozbawienie danej osoby możliwości wykonywania czynności prawnych. Stosuje się je zwykle w sytuacjach, w których dokonanie tych czynności mogłoby zagrozić dobrostanowi osób bliskich – dzieciom, rodzeństwu czy rodzicom. Ubezwłasnowolniony nie może samodzielnie podejmować istotnych decyzji, dokonywać poważnych zakupów, podpisywać umów z dużymi konsekwencjami finansowymi i prawnymi. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie powinna mieć wyznaczonego opiekuna prawnego, który będzie reprezentował ją w istotnych sprawach – cywilnych i prawnych. Jakie są obowiązki opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej, kto może nim zostać i do czego ma prawo? O tym poniżej.

Obowiązki opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie

Osoba ubezwłasnowolniona, której wyznaczono opiekuna, może oczekiwać, że opiekun ten będzie postępował w taki sposób, by zabezpieczyć jej dobro i interesy społeczne. Opiekun prawny dla osoby ubezwłasnowolnionej ma przede wszystkim obowiązek sprawowania pieczy nad osobą ubezwłasnowolnioną, zarządzania jej majątkiem, ale również reprezentowania tej osoby wobec osób trzecich. Ustanowienie opiekuna prawnego dla osoby ubezwłasnowolnionej oznacza więc to, że wszystkie akty woli będzie za nią wykonywała druga osoba deklarująca chęć ochrony praw ubezwłasnowolnionego. Rozporządzanie majątkiem osoby ubezwłasnowolnionej, podejmowanie starań na rzecz godnego życia tej osoby oraz jej reprezentowanie na zewnątrz to przede wszystkim „załatwianie” za nią spraw formalnych (także w kwestii pozyskiwania zasiłków czy innych środków do życia), ale również dokonywanie zakupów (zarówno tych codziennych, jak i kluczowych dla egzystencji – przykładowo, sprzętu rehabilitacyjnego dla niepełnosprawnych).

Uprawnienie opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej

Prawa i obowiązki opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej przekładają się na wykorzystywanie przez takiego opiekuna konkretnych uprawnień. Istnieją jednak takie elementy sprawowania pieczy, które podlegają nadzorowi sądu opiekuńczego – oznacza to, że prawa opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej muszą być w pewnym zakresie regulowane przez sąd. O pozwolenie na podjęcie decyzji trzeba się do sądu zgłaszać w takich przypadkach, jak:

• sprawy związane z finansami osoby ubezwłasnowolnionej (podejmowanie gotówki z bankomatu, zawieranie umów długoterminowych, zaciąganie i udzielanie pożyczek);
• sprawy związane ze zdrowiem ubezwłasnowolnionego (zgoda na wykonanie poważnych zabiegów lekarskich);
• sprawy związane z miejscem pobytu osoby ubezwłasnowolnionej (umiejscowienie jej w domu opieki lub innej placówce).

Oprócz tego opiekun musi każdorazowo wnioskować o zgodę sądu w sprawach czynienia i przyjmowania spadków oraz darowizn, a także w przypadku zrzeczenia się dziedziczenia.

Kto może być opiekunem osoby ubezwłasnowolnionej?

Kto zostaje opiekunem prawnym osoby ubezwłasnowolnionej? Podstawa prawna (Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy) mówi o tym, że opiekunem powinien zostać mąż lub żona danej osoby, a jeśli nie posiada ona współmałżonka – tę rolę pełnić będzie ojciec lub matka ubezwłasnowolnionego. W sytuacji, w której rodzice nie żyją lub nie da się ustalić miejsca ich pobytu, opiekuna wybiera się spośród osób z dalszej rodziny lub spośród innych osób bliskich.

Co dzieje się w sytuacji śmierci opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej?

Opieka ta przechodzi, zgodnie z ustawą, na osobę wyznaczoną w akcie – jeśli więc umrze mąż ubezwłasnowolnionej, opiekę przejmuje rodzic. Warto również wspomnieć, że osoba ubezwłasnowolniona częściowo też otrzymuje opiekę, natomiast wówczas instytucja opiekuna przyjmuje formę kuratora wyznaczonego przez sąd.

Więcej informacji o proceduralnym aspekcie ubezwłasnowolnienia oraz o okolicznościach wprowadzenia tego narzędzia prawnego można przeczytać w artykule „Ubezwłasnowolnienie krok po kroku – procedura” oraz w zakładce o ubezwłasnowolnieniu.

Wszystkie osoby, które mają wątpliwości, co do roli opiekuna prawnego lub są w trakcie sprawy dotyczącej ubezwłasnowolnienia i potrzebują pomocy, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.