Testament – święta wola zmarłego
Mocą testamentu spadkodawca może: rozrządzić swoim majątkiem, tj. powołać spadkobierców (do części lub do całości spadku), ustanowić zapis na rzecz oznaczonej osoby (którego wykonanie obciąża spadkobierców bądź wykonawcę testamentu), zamieścić polecenie, powołać wykonawcę testamentu oraz dokonać wydziedziczenia.
Zasadniczą funkcją testamentu jest dopuszczenie do dziedziczenia osób, które w przeciwnym razie by nie dziedziczyły bądź też uprzywilejowanie niektórych spadkobierców ustawowych, przyznając im większe udziały w spadku, niż przypadłyby im przy dziedziczeniu ustawowym.
U notariusza czy spisany własną ręką?
Testament wywołuje skutki dopiero z chwilą śmierci spadkodawcy. Do tego momentu możliwe jest jego odwołanie (np. poprzez stworzenie nowego testamentu czy zniszczenie dotychczasowego) lub zmiana. Sporządzić testament może jedynie osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
Testament możesz złożyć u notariusza bądź też przygotować go samemu, spisując ostatnią wolę odręcznie.
W polskim systemie prawnym wyróżnia się:
- testamenty zwykłe,
- testamenty szczególne.
Adwokat Marcin Komorowski
Kancelaria Adwokacka Acta Vera
ul. Nawrot 4 lok. 4
90-060 Łódź
tel.: 42 636 42 24
tel. kom.: 506 174 372
e-mail: komorowski@actavera.eu
3 rodzaje testamentu zwykłego:
- własnoręczny (holograficzny): testament w całości napisany, podpisany i – najlepiej – opatrzony datą osobiście i odręcznie przez spadkodawcę;
- notarialny: przed notariuszem w formie aktu notarialnego;
- allograficzny: przed odpowiednią osobą urzędową w obecności 2 świadków.
3 rodzaje testamentu szczególnego:
Polskie prawo dopuszcza i uznaje za ważne również testamenty, które zostały złożone w szczególnych okolicznościach. Utracą one swoją moc z upływem 6 miesięcy od ustania okoliczności uzasadniających ich sporządzenie, chyba że w tym czasie zmarł spadkodawca. Wyróżniamy testament szczególny:
- ustny: jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. W takim przypadku konieczna jest obecność 3 świadków oraz jego późniejsze stwierdzenie.
- złożony podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym przed dowódcą statku lub jego zastępcą w obecności 2 świadków;
- wojskowy: dla żołnierzy i niektórych osób cywilnych w czasie mobilizacji, wojny lub przebywania w niewoli.
Kiedy musisz zanieść testament po zmarłym do sądu?
Po śmierci spadkodawcy testament podlega ogłoszeniu (otwarciu i odczytaniu) przez sąd spadku. Osoba, która posiada testament, ma obowiązek złożenia go w sądzie, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy
Niektórzy ze spadkobierców ustawowych, gdy zostali wyłączeni z dziedziczenia w drodze testamentu, mają prawo do zachowku. Sam bowiem testament nie wystarcza, aby spadkobierca ustawowy pozbawiony był prawa do żądania składników majątkowych po spadkodawcy. Aby tego skutecznie dokonać konieczne jest wydziedziczenie – czyli pozbawienie prawa do zachowku. Niekiedy jednak nawet takie działanie może nie przynieść oczekiwanego efektu, np. gdy żyją małoletnie dzieci wydziedziczonego; dodatkowo małoletni mogą zawsze żądać zachowku w wymiarze 2/3 tego, co otrzymałyby przy dziedziczeniu ustawowym.
Ważny testament to testament wolny od wad
Ponadto dla swej ważności testament musi być wolny od wad oświadczenia woli, tj. nie może być sporządzony:
- w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
- pod wpływem błędu,
- pod wpływem groźby.
Ważność testamentu co do zasady zależy także od zachowania wymogów dotyczących jego formy.